Noorderlicht fotograferen
Canon 40D, iso 800, Canon EF 17-40mm f/4 L, 17mm, f/5.6, 10 sec.
Canon 40D, iso 640, Canon 10-22mm EF-S f/3.5-4.5, 10mm, f/3.5, 10 sec.
Canon 6D, iso 1600, Tamron SP 15-30mm f/2.8 Di VC USD, op 15mm en f/2.8, 3 sec.
Canon 6D, iso 6400, Canon EF 16-35mm F/4 L IS, 16mm, f/4, 1 sec.
Canon 6D, iso 1000, Zeiss 21mm f/2.8 Distagon T* ZE, op f/2.8, 10 sec.
Fujifilm X-M1, iso 1000, Fujinon XF 27mm f/2.8, f/2.8, 2 sec.
Canon 6D, iso 6400, Tamron SP 15-30mm f/2.8, 15mm, f/2.8, 2 sec.
Canon 6D, iso 1600, Sigma 14mm f/1.8 DG HSM Art, f/1,8, 2,5 sec.
Noorderlicht Fotografie
Noorderlicht fotograferen is dankbaar werk en de Lofoten een uitstekende locatie. Wat met het blote oog een flauw wit wolkje of boog in de hemel is, is op de foto al mooi groen. De sensors van de moderne camera’s en mobiele telefoons vangen meer licht en kleuren dan onze ogen. Noorderlicht fotograferen is bovendien helemaal niet moeilijk.
Canon 6D, iso 1600, Tamron SP 15-30mm f/2.8, op 15mm en f/2.8, 2,5 sec.
Canon 6D, iso 1600, Samyang 14mm f/2.8 IF ED UMC, f/2.8, 6 sec.
Canon 6D, iso 1250, Samyang 14mm f/2.8 IF ED UMC, f/2.8, 8 sec.
Canon 6D, iso 1250, Sigma 14mm f/1.8 DG HSM Art, f/1,8, 4 sec.
Canon 6D, iso 3200, Tamron SP 15-30mm f/2.8 Di VC USD, op 15mm en f/2.8, 5 sec.
Canon 6D, iso 1600, Tamron SP 15-30mm f/2.8 Di VC USD, op 15mm en f/2.8, 13 sec.
Tegenwoordig zijn zelfs met mobiele telefoons al aardige noorderlicht-foto's te maken. Goed voor op het schermpje. Ik gebruik mijn mobiel echter alleen maar om te checken of die witte wolk inderdaad noorderlicht is. Zie ik wat groen, dan grijp ik naar mijn echte camera. Als je foto's wilt printen, is dat nog steeds het beste.
Een kleine compact camera is wat lastig. Maar vrijwel iedere camera, met of zonder spiegel, waarvan de lenzen zijn te wisselen, voldoet tegenwoordig: micro four thirds (MFT), crop camera's (APS-C) en full frame camera's. In omgekeerde volgorde presteren de camera's het best voor noorderlicht, dat wel. Ik gebruik zelf een full frame Canon 6D en Canon 5D4. Een MFT-camera is wellicht tot iso 1600 bruikbaar, de full frames leveren zelfs op iso 6400 goede foto's. Voor noorderlicht vind ik een camera met spiegel prettiger. Geen schermpje dat verblindt.
Welke lens voor noorderlicht?
Een flinke groothoek die lichtsterk is, verdient de voorkeur. Dus 14mm, 16mm, 20mm of 24mm, met een diafragma van pakweg f/1.8, f/ 2.8 of f/4.0. Hier op de Lofoten kan het noorderlicht recht boven je hoofd staan. Wil je er nog een beetje landschap bij, heb je al snel 14mm of 16mm nodig. Staat de aurora wat lager boven de horizon, kun je met minder groothoek ook uit de voeten.
Des te lichtsterker, een groot diafragma, des te beter. Dan kun je de iso wat beperken. Maar ik heb zat mooie foto's gemaakt met een APS-C camera met f/4.0 lens. Dus ook dat kan.
Zelf werk ik het meest met een Tamron 15-30mm f/2.8 en een Sigma 14mm f/1.8. Twee zeer geschikte lenzen voor noorderlicht. Ook de een Samyang 14mm f/2.8 is prima.
Verwijder filters van je lenzen. Die kunnen lelijke vlekken in je foto's opleveren als, zeker als lantaarnpalen in beeld komen of de maan schijnt.
Welke instellingen?
Dat hangt erg van het licht en het landschap af. Een beetje maanlicht op een besneeuwd landschap geeft meer licht dan je zou verwachten. Een maanloze nacht boven een landschap zonder sneeuw is knap donker.
Maar je moet ergens beginnen. Zet de camera op M, de manuele stand. Kies iso 1600, je grootste diafragma en begin met 10 seconden sluitertijd. Kijk op het schermpje of de foto goed belicht is. Te donker? Iso omhoog of langere sluitertijd. Te licht? Sluitertijd omlaag.
Houd er rekening mee dat noorderlicht snel in sterkte kan veranderen. Plots wordt die vage wittige boog actief, begint te zwieren. Soms staat het noorderlicht als een paraplu boven je hoofd. Het zijn momenten waarop ik vaak flink omhoog ga met de iso, naar 3200 of 6400, om een zo kort mogelijke sluitertijd te krijgen, soms tot wel 1 seconden. Op die manier vang je veel meer detail in het noorderlicht – anders wordt alles één groene soep.
Focussen is wel een puntje. Het is donker, dus dat lukt lastig. Als het kan, focus ik met de autofocus op een (straat)lamp ver weg of op de maan en zet de camera of lens vervolgens op manueel focus (M). Dan weet ik dat ik op oneindig heb gefocust en sterren fijne stipjes worden en geen witte vlekjes. Je kunt ook proberen op het schermpje van de camera te kijken en dan handmatig op sterren, een planeet of de maan te focussen. Haal in ieder geval uiteindelijk de lens van de auto-focus af, anders blijft hij zoeken en kun je niet eens afdrukken.
En verder?
Warm aankleden natuurlijk, geduld hebben. Maar ook belangrijk: weet goed alle knoppen en instellingen op je camera te vinden. Zodat je ook in het donker snel sluitertijden en iso-instellingen kunt veranderen. Dan hoef je niet met zaklampjes te hannesen, waarmee je de foto's van anderen verpest en jezelf verblind.
Laat je ogen wennen aan de duisternis, dan zie je het noorderlicht ook beter.
Statief?
Ja, een statief is nodig. Zie de sluitertijden hierboven – zonder statief krijg je geen scherpe foto. Vergeet de stabilisator van je lens niet uit te schakelen. De camera staat op een statief, er valt niets te stabiliseren, en als die toch aan staat kan dat vervelende effecten in je foto geven.
Canon 5D2, iso 1600, Zeiss 21mm f/2.8 Distagon T* ZE, f/3,5 op 13 sec.
Canon 6D, iso 6400, Tamron SP 15-30mm f/2.8, 15mm, f/2.8, 1,3 sec.
Canon 6D, iso 6400, Tamron SP 15-30mm f/2.8, 15mm, f/2.8, 5,0 sec.
Home sweet home! Hier wonen wij.
Canon 5D4, iso 3200, Sigma 14mm f/1.8, 14mm, f/1.8, 1 sec.
Canon 6D, iso 2500, Tamron SP 15-30mm f/2.8, 15mm, f/2.8, 2,5 sec.
Om een idee te krijgen van camera's, lenzen en instellingen die gebruikt zijn, bekijk de foto's hier onder.
Canon 6D, iso 6400, Tamron SP 15-30mm f/2.8, 15mm, f/2.8, 2,5 sec.